نکاتی درمورد آیه78سوره بقره

 ومِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لَا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلَّا أَمَانِيَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ ﴿٧٨﴾

تقلید کورکورانه یا عالمانه
آیات 75تا79 سوره بقره،یهودیان را به دو گروه تقسیم میکند:گروه یکم ،کتاب آسمانی خود را میخواندند ،ولی آنرا بنا به میل خود مینوشتند و تحریف میکردند و گروه دوم ،خواندن و نوشتن بلد نبودند و از کتاب آسمانی جز همان تحریف ها و دروغهایی که گروه یکم به آنها میگفتند چیزی نمیدانستند.در ذیل این آیه، نقل شده است:« مردی به امام صادق عرض کرد : بااینکه عوام یهود اطلاعاتی از کتاب آسمانی خود جز از طریق عالمانشان نداشتند،چگونه خداوند آنها را به خاطر تقلید از علما و پذیرش آنانا مذمّت میکند؟!
آیا عوام یهود با عوام ما که ازعلمای خود تقلید میکنند ،تفاوت دارند؟
امام فرمود:« عوام ما و عوام یهود،از یک جهت فرق دارند و از جهتی مانند هم هستند .از آن جهت که مانند هم هستند ،خداوند عوام ما را نیز مذمت کرده؛ همانگونه که عوام یهود را نکوهش فرموده است.فرق آنها این است که عوام یهود از وضع علمای خود آگاه بودند و میدانستند که آنها به صراحت دروغ میگویند،حرام و رشوه میخورند و احکام خدا را تغییر میدهند.آنها با وجدان خود این حقیقت را دریافته بودند که چنین اشخاصی فاسق اند و جایز نیست سخنان آنها را درباره خدا و احکام او بپذیرند و گواهی آنها را درباره پیامبران قبول کنند.به این دلیل، خداوند آنها را نکوهش کرده است.اگر عوام ماهم از علمای خود،فسقِ آشکار و تعصب شدید و حرص به دنیا و اموال حرام ببینند و از آنها پیروی کنند ،مثل یهود خواهند بود که خداوند آنها را بخاطر پیروی از علمای فاسق نکوهش کرده است.»
سپس امام فرمود:«عوام باید از دانشمندانی تقلید کنند که پاکی روح خود را حفظ میکنند،دین خود را نگه میدارند و مخالف هوی و هوس و مطیع فرمان خدا هستند.»

نکاتی درمورد آیه 83سوره بقره

وإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ﴿٨٣﴾


ذیل جمله « و به مردم نیک بگویید» از این آیه ،از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود:« با مردم سخن بگویید و جز خیر و خوبی نگویید و تا ندانسته اید که چه سخنی خوب است، آنرا به زبان نیاورید.»در روایتی از امام باقر (ع) میخوانیم:
بهتر از آنچه دوست دارید با شما سخن بگویند، با مردم سخن بگویید.